Latein-Lektüre aktiv, Aus Mythos und Geschichte
92 Steine, Quellen und Legenden • Privilegium minus Die Erhebung Österreichs zum Herzogtum Kaiser Friedrich I. Barbarossa bewog den Babenberger Heinrich II. 1156 zur Rückgabe des 1139 übertragenen Herzogtums Bayern – gegen Gewährung von Vorrechten. Dieses „Privilegium minus” – zum Unterschied vom „Privilegium maius” Rudolfs IV. von Habsburg (siehe Seite 111) – ist eine typische mittelalterliche Urkunde: [ I NVOCATIO ] In nomine sancte et individue 1 trinitatis 2 . [ I NTITULATIO ] Fredericus divin à favente 3 clementi à 4 Romanorum imperator Augustus. [ A RENGA ]: … ne qua tamen possit esse geste rei dubietas 5 , nostra debet intervenire imperialis 6 auctoritas. [ P UBLICATIO ] Noverit 7 igitur omnium Christi imperiique nostri fidelium 8 presens etas et successura posteritas 9 , [ N ARRATIO ] qualiter 10 nos eius cooperante 11 grati à , a quo celitus 12 in terram pax missa est hominibus, in curi à 13 generali Ratispone 14 in nativitate 15 sancte Marie celebrata 16 in presenti à 17 multorum religiosorum 18 et catholicorum 19 principum litem 20 et controversiam, que inter dilectissimum 21 patruum 22 nostrum Heinricum ducem Austrie et karissimum 23 nepotem 24 nostrum Heinricum ducem Saxonie 25 diu agitata 26 fuit de ducatu Bawarie, h ò c modo terminavimus 27 , quod dux Austrie resignavit 28 nobis ducatum Bawarie, quem statim in beneficium concessimus duci Saxonie, dux autem Bawarie resignavit nobis marchiam 29 Austrie cum omni iure suo et cum omnibus beneficiis, que quondam marchio 30 Livpoldus 31 habebat a ducatu Bawarie. 1 individuus , -a, -um: untrennbar 2 trinitas , trinitatis f .: Dreifaltigkeit 3 faveo 2: gnädig sein 4 clementia , -ae f .: Milde 5 dubietas , dubietatis f .: Zweifel 6 imperialis , -e: kaiserlich 7 noverit ( Konj . mit Präsensbedeutung ): er soll wissen 8 fideles , fidelium m . Pl .: die Gläubigen 9 posteritas , posteritatis f .: Nachwelt 10 qualiter ( Adv .): wie 11 coopero 1 : mitwirken 12 celitus ( Adv .): vom Himmel 13 curia generalis f .: Reichstag 14 Ratispona , -ae f .: Regensburg 15 nativitas ( f .) sanctae Mariae : Mariae Geburt, 8. Sept. 16 celebro 1 : abhalten 17 praesentia , -ae f .: Gegenwart 18 religiosus , -a, -um: fromm 19 catholicus , -a, -um: katholisch 20 lis , litis f .: Rechtsstreit 21 dilectus , -a, -um: geliebt 22 patruus , -i m .: Onkel 23 karus , -a, -um (= carus , -a, -um): lieb 24 nepos , nepotis m .: Neffe 25 Saxonia , -ae f .: Sachsen 26 agito 1 : betreiben 27 termino 1 : beendigen 28 resigno 1 hier : zurückgeben 29 marchia , -ae f .: Markgrafschaft 30 marchio , -onis m .: Markgraf 31 Livpoldus , -i m .: Leopold I. († 994 ) (Fortsetzung auf Seite 94) 5 10 15 Nur z Prüfzweck n – Eigentum des Verlags öbv
Made with FlippingBook
RkJQdWJsaXNoZXIy ODE3MDE=